Engelli bireylere yönelik araç alımında ÖTV indirimi ve ÖTV muafiyet hakkı tanınır. Araç alımlarında yasal olarak ödenmek zorunda olunan özel tüketim vergisi üzerinden engelli bireylere indirim veya muafiyet sağlanır. Kişinin indirim mi yoksa muafiyet mi alacağını engel seviyesiyle belirlenir ve şartlar buna göre değişir.
Değerli engelliler.net. tr okurları konu ile ilgili yakında talip edenlerin bildiği üzere geçen yıllarda engellilerin alacakları ÖTV indirimli araçlarda 1.6 motor sınırı kaldırılmış bunun yerine vergiler dahil (ÖTV, KDV) indirimli fiyat sınırı getirilmişti. Bu anlamda ÖTV indirimli araç alımların 2018 yılında bu sınır 200 bin TL idi.
2018 Bu sınır belirlenirken belirlenen sınırın her yıl güncelleneceği de açıklanmıştı. 2019 Yılına girince bu rakamda güncellenerek 247,400 TL oldu.
ÖTV indiriminde yapılan değişiklik 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Bildiğiniz üzere geçen yıl Motor silindir hacmi yerine fiyat sınırının getirilmesi engelliler arasında lüks otomobil markalı araçların alınamayacağı tartışmasını da yaratmıştı.
ÖTV’ siz Engelli Araç Nasıl Alınır ?
Kişi %90 ve üzeri oranda engelli ise araç kullanamaz ancak araç sahibi olabilir. Tam teşekkülü bir hastaneden alınan %90 engellilik sağlık raporunu belgelemek zorundadır. Bu belgeyi aldıktan sonra;
Ehliyet şartı aranmaksızın ÖTV ödemeden sıfır araç alma hakkına sahiptir. Eğer kişi %90 oranının altında olan bir engelli ise yine tam teşekkülü olan bir hastaneden alacağı sağlık raporunda “H sınıfı ehliyet alabilir ve özel tertibatlı araç kullanabilir” ibareleri yazılı olmak durumundadır. Ruhsat, yani motorlu araçlar tescil belgesinin ibraz edilmesi gerekir.
- Teknik donanım belgesinin ibraz edilmesi gerekir.
Engelliler araç sahipleri için uygulanmakta olan MTV istisna belgesinin alınması gerekir. - Yurtiçinde herhangi bir aracın engelli bir kişiye satılması tarihinin üzerinden 3 sene geçtiyse veya diğer başka kişilere satılma tarihinin üzerinden 5 sene geçtiyse, ÖTV geri iade alınmayacaktır.
- Kişinin işitme engeli var ise; engel durumu %90 oranının altında ise, araçta işitme engeli durumlarında hareketli olan tertibata gerek duyulmaması nedeniyle ÖTV indiriminden faydalanamaz.
- İkinci kez ÖTV’siz araç alınmak istenirse, ilk 5 yıl dolmadan ÖTV’siz engelli araç alımı gerçekleştirilemez. Ancak herhangi bir afet sebebiyle (deprem, sel, heyelan, kaza, yangın vb.) engelli aracı kullanılamaz hale gelerek hurdaya çıkar duruma gelir ise, ilk 5 yıl beklenmeden ikinci bir engelli aracı ÖTV’siz alınabilir.
- H sınıfı engelli ehliyet sahipleri için: Sağ ayak veya sağ bacaktaki sakatlık durumları için; kullanılacak olan araç, otomatik vitesli ise engelli şoförler için özel tertibat yaptırılması gerekir. Bu durumda sadece özel tertibat yaptıran araçlar ÖTV indiriminden yararlanabilir. Ancak, kişinin sakatlığı sol ayak ve bacakta ise ve engellilik raporunda “H sınıfı ehliyet alabilir, otomatik vitesli araç kullanabilir” ibaresi bulunuyor ise, otomatik vitesli aracına özel herhangi bir tertibat yaptırmadan ÖTV indiriminden yararlanabilir.
Engelli Araçların Kullanım Hakkı Kimdedir?
%90 ve üzeri engeli olan kişiler araç kullanamazlar. Başkalarına ait engelli aracını kullananların ciddi cezalar ile karşılaşabileceğini belirtmek gerek .Sadece engelli kişinin kanuni vasisi, aralarında kan bağı bulunan 3.derece yakınları veya noterden onaylı olmak kaydı ile iş akdi ile çalışan özel şoförü aracını kullanabilir olmakla birlikte aşağıdaki listedeki gibidir.
- Birinci Derecede Kan Hısımları: Kişinin; Çocukları [ve eşleri],Annesi [ve eşleri],Babası [ve eşleri].
- Birinci Derecede Sıhri (Kayın) Hısımlar
Kişinin; Eşinin Annesi [ve eşleri],Eşinin Babası [ve eşleri]. - İkinci Derecede Kan Hısımları
Kişinin; Kardeşleri [ve eşleri],Torunları [ve eşleri],Büyük annesi [ve eşleri],Büyük babası [ve eşleri]. - İkinci Derecede Sıhri (Kayın) Hısımlar
Kişinin;Eşinin kardeşleri (kayın, baldız, görümce) [ve eşleri],Eşinin büyük annesi [ve eşleri],Eşinin büyük babası [ve eşleri]. - Üçüncü Derecede Kan Hısımları
Kişinin;Kardeşinin çocukları (yeğenleri) [ve eşleri],Dayısı [ve eşleri],Amcası [ve eşleri],Halası [ve eşleri],Teyzesi [ve eşleri]. - Üçüncü Derecede Sıhri (Kayın) Hısımlar
Kişinin;Eşinin kardeş çocukları (kayın, baldız ve görümce çocukları) [ve eşleri],Eşinin dayısı [ve eşleri],Eşinin amcası [ve eşleri],Eşinin halası [ve eşleri],Eşinin teyzesi [ve eşleri].
YASAL DAYANAK:
Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı)’ndan:
ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ (II) SAYILI LİSTE UYGULAMA GENEL TEBLİĞİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ
(SERİ NO: 5)
MADDE 1 – 18/4/2015 tarihli ve 29330 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinin;
a) (II/C/1.2.1) ve (II/C/1.3) bölümlerinin birinci paragraflarında yer alan “200.000 TL’nin” ibareleri “247.400 TL’nin” şeklinde,
b) (II/C/5.1) bölümünün üçüncü paragrafında yer alan “200.000 TL’yi” ibaresi “247.400 TL’yi” şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 2 – Bu Tebliğ 1/1/2019 tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3 – Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.”
-YENİ LİMİT 247.400 TL-
Motor silindir hacmine bakılmaksızın, hesaplanması gereken ÖTV ve diğer her türlü vergiler dahil bedeli 247.400 altında olan binek otomobil, panelvan, pikap, arazi taşıtı, ATV, cip gibi taşıtların, engellilik derecesi yüzde 90 veya daha fazla olan malul veya engelliler tarafından 5 yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV’den istisna tutulacak.
Malul ve engellilerin kullanımına mahsus eşya gümrük vergilerinden muaf tutuldu. “Diğerleri” olarak ifade edilen taşıtlardan, ÖTV ve KDV dahil gümrük vergilerine ilişkin istisna uygulanmaması durumunda belirlenecek gümrüklenmiş değeri 247.400 aşanlar ithalat istisnasından da hariç tutuldu. Buna göre, bu istisna kapsamında, bedeli söz konusu tutarın altında olan taşıtların edinilmesi mümkün hale getirildi. Gümrüklenmiş değeri, bu şekilde belirlenen tutarı aşan taşıt ithal etmek isteyen malul veya engellilerce, ilgili gümrük idaresine ÖTV’nin beyan edilip ödenmesi gerekecek.
-ÖTV MUAFİYETİNDEN KİMLER FAYDALANABİLİR?-
Engelliler için ÖTV muafiyeti, hesaplanması gereken ÖTV ve diğer her türlü vergiler dahil bedeli 247.400 TL aşmayan araçlar için uygulanacak. Motor silindir hacmine bakılmaksızın bu araçlar istisna kapsamına alınacak.
1 – YÜZDE 90 VE ÜZERİ SAĞLIK RAPORU BULUNAN ENGELLİLER
Yüzde 90 ve üzeri sağlık kurulu raporu bulunan engelliler ÖTV’den muaf tutulur. Engel Oranı %90 ın üzerinde olan engelli bireyler için iki tür ÖTV indirimi uygulaması vardır.
Birincisi, Taşıtta Tadilat Aranmayan İstisna Uygulamasıdır:
Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinin (a) alt bendi uyarınca, Kanuna ekli (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallardan, Türk Gümrük
TarifeCetvelinin,
• 87.03 tarife pozisyonunda yer alan, 1600 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, jeep, steyşın vagon, vb. taşıtların,
• 87.04 tarife pozisyonunda yer alan, eşya taşımaya mahsus, 2800 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip van, panelvan, kamyonet, pick-up, vb. taşıtların,
• 87.11 tarife pozisyonunda yer alan, motor silindir hacmine bakılmaksızın, motosikletlerin
engellilik derecesi %90 veya daha fazla olan engelliler tarafından beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV’den müstesnadır. Bu istisnadan yararlanmak için, taşıtın özel tertibatlı olması engellinin taşıtı bizzat kullanması şartı aranmaz.
İkincisi ise, Taşıtta Tadilat Aranan İstisna Uygulamasıdır:
Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinin (b) alt bendiyle, Kanuna ekli (II) sayılı listede 87.03 tarife pozisyonu kapsamında vergilendirilen;
• Yük taşımasında kullanılıp azami ağırlığı 3,5 tonu aşmayan ve yolcu taşıma kapasitesi istiap haddinin %50’sinin altında olan taşıtların,
• Sürücü dâhil 9 kişilik oturma yeri olan taşıtların engellilik durumlarının taşıtları bizzat kullanamayacak ve sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullanmalarını gerektirecek nitelikte olduğunu, yetkili sağlık kurumundan alınmış engelli sağlık kurulu raporuyla tevsik eden ve engellilik derecesi %90 veya daha fazla olan engelliler tarafından, beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV’den istisna edilmiştir. Taşıtta, ilk iktisaptan önce tekerlekli sandalye veya sedye ile binilmesine ve seyahat edilmesine uygun tertibat yaptırılması zorunludur.
(II) sayılı listenin 87.03 tarife pozisyonu sırası kapsamında vergilendirilen; motor silindir hacmi 2.800 cm³’ü aşan taşıtlar, bütün tekerlekleri motordan güç alan veya alabilen taşıtlar, sürücü dâhil 8 kişiye kadar oturma yeri olan binek otomobilleri, yarış arabaları ve arazi taşıtlarının ilk iktisabında bu istisnadan yararlanılamaz.
Dolayısıyla bu istisna kapsamında, 87.03 tarife pozisyonunda sınıflandırılan panelvan, kombi gibi hem yük hem yolcu taşımacılığında kullanılabilen çok amaçlı taşıtlar ile sürücü dâhil 9 kişilik oturma yeri olan taşıtların ilk iktisabı yapılabilir.
Ayrıca, fabrika çıkışı veya ithali sürücü dâhil 9 kişilik oturma yeri olarak yapılan ve taşıtın “Araç Tip Onayı Belgesi”ne uygun, tamamlanmış araç uygunluk belgesinde de bu teknik özelliği belirtilen taşıtlardan, istisnadan yararlanabilen engellilerce engellilik durumlarına uygun olarak tekerlekli sandalye veya sedye ile binilmesine ve seyahat edilmesine imkân sağlayacak şekilde mezkûr düzenleme kapsamında yaptırılan tadilata bağlı olarak oturma yeri sayısı düşürülen taşıtların ilk iktisabı da bu düzenleme kapsamındadır.
Bunun yanı sıra, 10 veya üstü oturma yerine sahip taşıtların, mezkûr düzenleme çerçevesinde yaptırılan tadilat sonucu, istisna kapsamındaki taşıtlar haline getirilmesi suretiyle ilk iktisaplarının yapılması halinde de diğer şartların sağlanmasına bağlı olarak, söz konusu istisna düzenlemesinden yararlanılabilir.
Mezkûr istisnadan, yalnızca engellilik durumları sürücü olmalarını engelleyecek nitelikte olan, sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullanması gerektiğini ve engellilik derecesinin %90 veya üzeri olduğunu engelli sağlık kurulu raporu ile belgeleyen engelliler yararlanabilir.
2 – YÜZDE 90 VE AŞAĞISI SAĞLIK KURULU RAPORU BULUNAN ENGELLİLER
Engellilik Derecesi %90’ın Altında Olan Engelli Bireylerin Taşıt Alımlarında İstisna Uygulaması Nasıldır?
Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinin (c) alt bendi uyarınca, (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallardan, Türk Gümrük Tarife Cetvelinin,
• 87.03 tarife pozisyonunda yer alan, 1600 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, jeep, steyşın vagon, vb. taşıtların,
• 87.04 tarife pozisyonunda yer alan, eşya taşımaya mahsus, 2800 cm³ veya altında motor silindir hacmine sahip van, panelvan, kamyonet, pick-up, vb. taşıtların,
• 87.11 tarife pozisyonunda yer alan, motor silindir hacmine bakılmaksızın, motosikletlerin
bizzat kullanmak amacıyla engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran engelliler tarafından ilk iktisabı ÖTV’den müstesnadır.
İstisnadan yararlanmak için taşıtın, özel tertibatlı olması engelli tarafından bizzat kullanılabilecek durumda olması şarttır.
Bu uygulamada, taşıtı hareket ettirici aksam olarak debriyaj, fren ve gaz pedalları ile vites kolu kabul edilir. İlk iktisaptan önce hareket ettirici aksamda sabitlenmiş bir şekilde özel tertibat yapılması gerekmekte olup, yapılan özel tertibatın kişinin engelliliğiyle uyumlu olması da zorunludur.
Sol el ve/veya kolda engelliliği bulunanların, taşıtta hareket ettirici aksam sayılan manuel vites kolunu engelliliğe uygun olarak direksiyona monte ettirmesi ve benzeri şekilde tadilat yaptırması veya taşıtın fabrika çıkışında vitesin direksiyonun sağ tarafına sabitlenmiş olması gibi haller hareket ettirici aksamda özel tertibat olarak kabul edilir.
Direksiyona topuz takılması, engelin bulunduğu taraftaki silecek kolu, sinyal, cam silecek kumandası, dörtlü flaşör, ön-arka cam su fıskiyesi, korna ve kontak gibi düzeneklerin diğer tarafa alınması veya direksiyon simidine monte edilmesi ve benzeri tadilatlar taşıtı hareket ettirici aksamda özel tertibat kapsamında değerlendirilmez.
Taşıtın otomatik vitesli olması, engelliliğe uygun hareket ettirici özel tertibat yaptırılması şartının aranmasına engel değildir. Dolayısıyla otomatik vitesli taşıtların hareket ettirici aksamında da kişinin engelliliğine uygun olarak sabitlenmiş özel tertibat yaptırılması gerekmektedir. Örneğin, sağ ayağı ampute olan bir engellinin, fren ve gaz pedalında özel tertibat yaptırmadan otomatik vitesli taşıtı kullanması mümkün olmadığından, ancak anılan tertibatın yaptırılması halinde otomatik vitesli bir taşıt bakımından istisnadan faydalanılabilir.
Öte yandan, manuel vitesli bir taşıtı vites kolunda ve/veya debriyaj pedalında sabitlenmiş özel tertibat yaptırmadan kullanamayacak durumda olan engelliler bakımından, otomatik vitesli taşıtlar, özel tertibatlı taşıt olarak kabul edilir.
Engellilik durumunun tevsikinde ibrazı zorunlu olan engelli sağlık kurulu raporu, engelliliği ile sadece özel tertibat yaptırılan taşıtların (veya engelliliği ile başkaca hareket ettirici özel tertibat yapılmasına gerek olmaksızın otomatik vitesli taşıtların) kullanılabileceğine dair değerlendirmeyi içermeli ya da bu hususun anlaşılabilmesini sağlayacak şekilde açık olmalıdır.
Engellilik derecesi %90’ın altında olanlarda, aranan şartları haiz olmak koşuluyla belli bir engellilik derecesine sahip olunması şartı aranmaz.
Öte yandan engellilik durumu, ilk iktisabı yapılacak taşıtın hareket ettirici aksamında tadilat yaptırılmasını gerektirecek nitelikte olmalıdır. Örneğin, sağ veya sol el parmaklardan herhangi bir ya da birkaçının olmamasına rağmen vitesin değiştirilmesine engel, vites kolunda tadilat yaptırılmasını gerektirecek bir durumun bulunmaması halinde manuel veya otomatik vitesli taşıt alımında istisna uygulanmaz.