Engelli Araç Alımında Vergi Muafiyetleri: Detaylı Rehber

Engelli bireylerin araç alımında yararlanabileceği ÖTV ve MTV muafiyetleri, şartları, limitleri ve engelli park kartı edinim süreci hakkında kapsamlı bilgi. Engelli araç alımında vergi muafiyetleri ile ilgili merak ettikleriniz bu rehberde!

Engelli Araç Alımında Vergi Muafiyetleri: Detaylı Rehber ♿

Türkiye’de engelli bireylerin sosyal yaşama katılımlarını kolaylaştırmak ve hareket kabiliyetlerini artırmak amacıyla çeşitli destekler sağlanmaktadır. Bu desteklerin başında da engelli araç alımında uygulanan vergi muafiyetleri gelmektedir. Özellikle Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) muafiyetleri, engelli bireylerin araç sahibi olmalarını önemli ölçüde kolaylaştırmaktadır. Bu rehberde, engelli araç alımında vergi muafiyetleri başta olmak üzere, bu süreçte dikkat edilmesi gereken tüm detayları, şartları, limitleri ve gerekli belgeleri adım adım inceleyeceğiz. Ayrıca engelli park kartı edinim sürecine de değineceğiz.

ÖTV’siz Araç Alımı Şartları: Kapsamlı Bir Bakış

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyeti, engelli bireylerin araç alımında en büyük avantajlardan biridir. Bu muafiyetten faydalanabilmek için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Engellilik oranı, araç tipi ve kullanım amacı bu şartların başında gelmektedir.

Engellilik Oranına Göre ÖTV Muafiyeti

ÖTV muafiyetinde engellilik oranı kritik bir rol oynamaktadır. Türkiye’de engellilik oranı, yetkili hastanelerden alınan sağlık kurulu raporu ile belirlenir. Bu rapora göre iki ana kategori bulunmaktadır:

1. %90 ve Üzeri Engellilik Oranı:
   • Yüzde 90 ve üzeri engellilik oranına sahip olan bireyler, engel durumu ne olursa olsun (fiziksel, zihinsel, işitme, görme vb.) ÖTV muafiyetinden yararlanabilirler.
   • Bu kategoriye giren bireylerin, aracı kendilerinin kullanma şartı aranmaz. Yani, aracı bir başkasının kullanması mümkündür.
   • Aracın alımında, ilgili sağlık kurulu raporu ile birlikte “H sınıfı” sürücü belgesine sahip olma şartı aranmaz. Eğer engelli kişi ehliyet sahibi değilse, aracı kullanacak kişinin “B sınıfı” veya uygun başka bir ehliyeti olması yeterlidir.
   • Ancak, araç ruhsatında “engelli aracı” ibaresi yer alacaktır ve aracın başkasına devri veya satışı belirli süre kısıtlamalarına tabidir.
   • Bu durumdaki kişiler için araca özel tertibat takılması zorunlu değildir. Standart bir araç, belirli bir üst limit dahilinde ÖTV’siz olarak satın alınabilir. Bu üst limit her yıl yeniden belirlenir ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından duyurulur. 📅
2. %40-%89 Arası Engellilik Oranı (Fiziksel Engel):
   • Yüzde 40 ile yüzde 89 arasında bir engellilik oranına sahip olan bireylerin ÖTV muafiyetinden yararlanabilmesi için bazı ek şartlar mevcuttur.
   • Bu durumda engelli bireyin engellilik durumu, aracın özel tertibatla tadil edilmesini gerektirmelidir. Örneğin, sol bacak engeli olan bir kişinin otomatik vitesli bir araç alması veya elden kumandalı bir tertibat taktırması gerekebilir.
   • Sağlık kurulu raporunda, kişinin engellilik durumunun aracı özel tertibatlı kullanmasını gerektirdiği açıkça belirtilmelidir. Ayrıca, “H sınıfı” sürücü belgesine sahip olması şarttır. Bu belge, kişinin engellilik durumuna göre aracı kullanabileceğini gösteren özel bir ehliyet türüdür.
   • Özel tertibatlı araçlar için de belirli bir üst limit bulunmaktadır. Bu limit, %90 ve üzeri engellilik oranına sahip bireyler için belirlenen limit ile aynıdır.

ÖTV Muafiyeti İçin Özel Tertibatlı Araçlar ve Şartları

Özel tertibat, engelli bireyin engel durumuna uygun olarak araçta yapılan fiziki düzenlemelerdir. Bu tertibatlar, kişinin aracı güvenli ve konforlu bir şekilde kullanmasını sağlar. Örneğin:

• El Gazı ve Fren Tertibatı: Ayaklarını kullanamayan kişiler için gaz ve frenin elle kontrol edilmesini sağlayan sistemler.
• Direksiyon Topuzu: Tek elle direksiyon hakimiyetini kolaylaştıran aparatlar.
• Özel Pedallar: Ayak kaslarındaki zayıflık veya kısalık gibi durumlara göre özel olarak tasarlanmış pedallar.
• Otomatik Vites: Bazı durumlarda manuel vites yerine otomatik vitesli araç alımı da özel tertibat kapsamında değerlendirilebilir.

Özel tertibatlı araç alımında, aracın satın alındıktan sonra bu tertibatın yetkili servislerde takılması ve ruhsata işlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde vergi muafiyeti geçersiz sayılabilir.

ÖTV Muafiyetinde Limitler ve Geçerlilik Süresi

ÖTV muafiyetli araç alımında, aracın çıplak (vergiler hariç) satış bedeli üzerinden bir üst limit bulunmaktadır. Bu limit, her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından güncellenir ve Resmi Gazete’de yayımlanır. 2025 yılı itibarıyla güncel limitler için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi internet sitesini takip etmek gerekmektedir. Eğer aracın çıplak satış bedeli bu limiti aşarsa, aşan kısım üzerinden ÖTV ödenmesi gerekebilir veya muafiyetten yararlanılamaz.

ÖTV muafiyetli araçlar, satın alındığı tarihten itibaren 5 yıl boyunca satılamaz. Bu süre zarfında aracın satılması durumunda, tahsil edilmeyen ÖTV tutarı cezasıyla birlikte geri alınır. Ancak, 5 yılın sonunda araç serbestçe satılabilir ve yeni bir ÖTV muafiyetli araç alınabilir.

Gerekli Belgeler

ÖTV muafiyetli araç alımı için aşağıdaki belgelerin eksiksiz olarak hazırlanması gerekmektedir:

1. Engelli Sağlık Kurulu Raporu: Yetkili bir sağlık kuruluşundan alınmış, engellilik oranını ve engellilik durumunu (özel tertibat gerekip gerekmediğini) açıkça belirten rapor. Raporun aslı veya noter onaylı sureti gereklidir.
2. Nüfus Cüzdanı Fotokopisi: Engelli bireyin nüfus cüzdanı fotokopisi.
3. Sürücü Belgesi (H Sınıfı): %40-%89 arası engellilik oranına sahip olan ve özel tertibatlı araç alacak kişiler için H sınıfı sürücü belgesi fotokopisi.
4. Vergi Dairesine Başvuru Dilekçesi: ÖTV muafiyeti talebini içeren dilekçe.
5. Araç Faturası: Satın alınacak aracın proforma faturası veya kesin faturası.
6. Taahhütname: Aracın 5 yıl içinde satılmayacağına dair taahhütname.
7. Vasi Kararı (Gerekiyorsa): Zihinsel engelli bireyler için araç alımı yapılacaksa, yasal vasisinin mahkeme tarafından verilmiş vasi kararı.

Bu belgelerle birlikte yetkili vergi dairesine başvuru yapıldıktan sonra, ilgili birim tarafından gerekli incelemeler yapılır ve muafiyet onayı verilir. 📑

MTV Muafiyeti: Engelli Araçları İçin Avantaj

Engelli bireylerin sahip olduğu veya kendilerine tahsis edilen araçlar için Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) muafiyeti de uygulanmaktadır. Bu muafiyet, yıllık olarak ödenen MTV yükünden engelli bireyleri kurtarmaktadır.

MTV Muafiyeti Şartları

MTV muafiyetinden yararlanabilmek için aşağıdaki şartlar aranmaktadır:

• Engelli Sağlık Kurulu Raporu: Aracı kendi adına tescil ettiren engelli bireyin veya adına araç alınan engelli kişinin, yetkili sağlık kuruluşlarından alınmış %90 ve üzeri engelli sağlık kurulu raporuna sahip olması gerekmektedir.
• Araç Ruhsatı: Aracın ruhsatında “engelli aracı” ibaresinin bulunması ve aracın engelli adına tescil edilmiş olması.
• Özel Tertibat: %40-%89 arası engellilik oranına sahip ve özel tertibatlı araç alanlar için, aracın ruhsatında özel tertibatlı olduğuna dair ibare bulunmalıdır.

MTV muafiyeti, ÖTV muafiyetinden farklı olarak araç satış bedeli limitine tabi değildir. Ancak, muafiyetten yararlanabilmek için aracın engelli adına tescilli olması veya engelli bireyin vasi kararı ile vasisi adına tescilli olması şarttır.

MTV Muafiyeti Başvuru Süreci

MTV muafiyeti için genellikle ÖTV muafiyetli araç alımı sırasında otomatik olarak işlem yapılır. Ancak, eğer farklı bir durum söz konusuysa veya yeni bir araç tescil ediliyorsa, aşağıdaki adımlar izlenebilir:

1. Gerekli Belgeler: Engelli sağlık kurulu raporu, nüfus cüzdanı fotokopisi ve araç ruhsatı fotokopisi.
2. Vergi Dairesine Başvuru: Bu belgelerle birlikte ilgili vergi dairesine dilekçe ile başvuru yapılır.
3. İnceleme ve Onay: Vergi dairesi, belgeleri inceleyerek MTV muafiyetini onaylar. Onaylandıktan sonra, ilgili araç için MTV tahakkuk etmez.

MTV muafiyeti, araç engelli adına tescilli olduğu sürece devam eder. Aracın satılması veya engelli statüsünün değişmesi durumunda muafiyet sona erer.

Engelli Park Kartı: Erişim Kolaylığı

Engelli park kartı, engelli bireylerin otoparklarda kendilerine ayrılmış özel alanları kullanmalarını sağlayan bir karttır. Bu kart sayesinde engelli bireyler, araçlarını daha rahat ve güvenli bir şekilde park edebilirler.

Engelli Park Kartı Edinme Süreci

Engelli park kartı edinim süreci, genellikle engelli sağlık kurulu raporu ve sürücü belgesi ile ilişkilidir. Süreç şu şekildedir:

1. Gerekli Belgeler:
   • Engelli Sağlık Kurulu Raporu (aslı veya noter onaylı sureti).
   • Nüfus Cüzdanı Fotokopisi.
   • Varsa H sınıfı sürücü belgesi fotokopisi (Araç sürücüsü engelli ise).
   • 2 adet biyometrik fotoğraf.
   • Dilekçe (İlgili kuruma hitaben yazılacak).
2. Başvuru Yeri: Engelli park kartı başvuruları, ikamet edilen il veya ilçedeki belediyelerin ilgili birimlerine (Genellikle Zabıta Daire Başkanlığı veya Sosyal Hizmetler Müdürlüğü) veya Karayolları Genel Müdürlüğü’ne bağlı birimlere yapılabilir. Bazı belediyeler online başvuru imkanı da sunmaktadır. 🌐
3. Değerlendirme ve Kart Basımı: Başvuru belgeleri incelendikten sonra, kişinin engellilik durumu ve ihtiyacı doğrultusunda kart düzenlenir. Kartın basımı ve teslimi birkaç gün sürebilir.

Engelli Park Kartı Kullanım Kuralları

Engelli park kartı, sadece kart sahibinin bulunduğu araçta geçerlidir ve kötüye kullanılması durumunda yasal yaptırımları bulunmaktadır. Önemli kullanım kuralları şunlardır:

• Kartın Görünür Yere Konulması: Park edilen aracın ön camında, kartın açıkça görülebilecek bir yere konulması zorunludur.
• Sadece Kart Sahibi İçin Geçerli: Kart, sadece engelli bireyin araçta bulunduğu durumlarda kullanılabilir. Engelli birey araçta değilken, başka birinin kartı kullanarak park etmesi yasaktır ve cezai işlem gerektirir.
• Diğer Kurallara Uygunluk: Engelli park kartı, trafik kurallarının tamamen göz ardı edilebileceği anlamına gelmez. Sadece engellilere ayrılmış park yerlerinde veya belirli kısıtlı alanlarda park etme avantajı sağlar.
• Geçerlilik Süresi: Kartın bir geçerlilik süresi vardır ve bu süre sonunda yenilenmesi gerekmektedir. Süresi dolan kartlar geçersiz hale gelir.

Engelli Bireylerin Hayatını Kolaylaştıran Uygulamalar

Engelli araç alımında vergi muafiyetleri ve engelli park kartı uygulamaları, engelli bireylerin günlük yaşamda karşılaştıkları zorlukları azaltmak ve onlara daha bağımsız bir yaşam sunmak için atılan önemli adımlardır. Bu muafiyetler sayesinde engelli bireyler, araç sahibi olma ve ulaşım imkanlarını artırma konusunda önemli avantajlar elde etmektedir.

Unutulmamalıdır ki, tüm bu süreçler detaylı bilgi ve belge gerektirmektedir. Bu nedenle, başvuru yapmadan önce ilgili kurumların güncel mevzuatlarını ve duyurularını takip etmek, eksiksiz ve doğru bilgi ile hareket etmek büyük önem taşımaktadır. Yetkili vergi daireleri, belediyeler ve ilgili sivil toplum kuruluşları, bu süreçlerde engelli bireylere rehberlik edebilir ve gerekli bilgileri sağlayabilir. Bu haklardan yararlanarak, engelli bireylerin sosyal hayata katılımları ve yaşam kaliteleri artırılabilir. 🚗💨

Dış Bağlantılar (Resmi Kurumlar)

İçerikte bahsedilen konularla ilgili daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki resmi kurumların web sitelerini ziyaret edebilirsiniz:

• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı – Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB):https://www.gib.gov.tr/
  • ÖTV ve MTV muafiyetleri ile ilgili güncel tebliğler ve duyurular için ana kaynaktır.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı:https://www.aile.gov.tr/
  • Engelli hakları ve sosyal destekler hakkında genel bilgi sağlar.