Engelli çocuğu olan annenin erken emeklilik hakkı var.
Bu durumdakilerin, 1 Ekim 2008 sonrası çalıştıkları her 1 gün, 1.25 gün olarak hesaplanır. Emeklilik yaşı da bir yıl öne çekilir.
Ev içi işleri yapmaları dolayısıyla herhangi bir sosyal koruma altında olmadıkları için emekli olamayan kadınlar, sağlık hizmetlerinden de ancak kocasının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünden yararlanmak durumunda kalıyor. Kadının bu durumda kendi sosyal güvencesi maalesef olamıyor. Toplumun kendilerine yüklediği rolleri yerine getirip bir de çalışma hayatına girebilen kadınlarımızdan, başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanlara erken emeklilik hakkı sağlanıyor.
BİR YIL 450 GÜN OLARAK HESAPLANIR
Bu durumdaki kadınların, 1 Ekim 2008 sonrası çalıştıkları her 1 gün, 1.25 gün olarak emekliliklerine ekleniyor. Yani 1 Ekim 2008 sonrası çalıştığı her bir yıl emekliliğine 450 gün olarak ekleniyor. Diğer yandan bu süreler kadın sigortalının emeklilik yaşından da indiriliyor. Örneğin ilk kez sigortalı olduğu tarih uyarınca 58 yaşında emekli olabilecek başkasının sürekli bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalı 1 Ekim 2008 sonrasında 4 yıl çalışmış ise emeklilik yaşından 1 yıl indirilmesi ve 57 yaşında emekli olması mümkün.
1 EKİM 2008 ÖNCESİNE YOK
Annelere bu hak 1 Ekim 2008 tarihinde tanındı. Böyle olunca da, bu tarihten önce ağır engelli çocuğuna bakıp bir yandan da çalışan anneler bu haktan yararlanamıyorlar. Yalnızca 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki çalışmalar için prim gün sayısı ilavesi ve emekli yaşından indirim söz konusu. Ağır engelli çocukların durumunun tespiti ‘Engellilik Ölçütü, Sınıflandırması ve Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik’ çerçevesinde yapılmaktadır.
ERKEN TESPİT ÇOK ÖNEMLİ
Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuklarına bakan annelerin, çocuklarının bu durumunu tespit ettirmeleri çok önemli. Çünkü erken emeklilik hakkı çocukların başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli durumunda oldukları süreyle sınırlı. Yani ilerleyen dönemde ağır engellilik halinin ortadan kalkması halinde, anneler erken emeklilik hakkından yararlanamazlar.
SORU-CEVAP
SORU: Annem 1955 doğumlu. 1989-2008 arasında bir ailenin evinde çocuk bakıcılığı yaptı. Ancak sigorta girişi 26.01.2000’de yapıldı ve isteğe bağlı sigorta kapsamında ödemelerini gerçekleştirdi. Sigorta girişinin geç yapılması sebebiyle 3.600 gün 15 yıl hakkını kazanamıyor, bu tarihler arasında her ay bankaya yatırılan maaş evraklarıyla dava açmak mümkün olabilir mi? (Bengül Saka)
CEVAP: Hizmet tespit davası açmak için zaman aşımı süresi 5 yıldır. Dolayısıyla bu hakkınızı kaybetmiş durumdasınız. Çalışanlar sigortalarının yatıp yatmadığını en geç 2 ayda bir kontrol etmeliler. Hizmet tespit davası için de 5 yıllık süreyi kaçırmamalılar.
BABA DA KAPSAMA ALINMALI
Bu hak, babalar için geçerli değil. Bu açıdan; bu hakkın bakım hizmetinin yürütüldüğünü ortaya koyacak kriterlerle kontrol edilmesini sağlayacak bir denetim mekanizmasının kurulması sonrası babalara, yani erkeklere de tanınması gerekiyor.
Ne zaman sona erer?
AĞIR engelli çocuğu bulunan annenin erken emeklilik hakkından yararlanabilmesi için 4/a’ı, 4/b’li veya 4/c’li olması gerekmez. Yani anne SSK’lı da olsa, kendi dükkanını da işletse bu haktan yararlanır. Ancak engelli çocuğun ölümü, engellilik halinin ortadan kalkması ve çocuğun koruma altına alınması halinde annenin prim gün sayısına ilave edilmesi sonlandırılır.
Akşam